عمل قلب باز

در صورت گرفتگی یا مسدود شدن رگ های قلب، جراحی قلب باز یک گزینه درمانی به شمار می رود. در این فرایند یک رگ سالم از پا، دست یا قفسه سینه برداشته و به دو طرف ناحیه انسداد پیوند داده می شود. با ایجاد این مسیر جدید، جریان خون محل انسداد را دور زده و به مسیر خود ادامه می دهد و از این طریق مقدار جریان خون رونده به عضله قلب بهبود می یابد.

عمل قلب باز بیماری قلبی که عامل انسداد عروق شده است را درمان نمی کند، بلکه عملکرد قلب را بهبود بخشیده و خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش می دهد. با این حال، این روش می تواند علائمی همچون درد قفسه سینه و تنگی نفس را برطرف کند.

حتی پس از انجام این جراحی نیز باید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد شود. پس از انجام جراحی بای پس کرونری پزشک متخصص قلب و عروق با هدف کاهش کلسترول خون، کاهش خطر تشکیل لخته خونی و کمک هر چه بیشتر به عملکرد قلب دارو هایی را برای بیمار تجویز می کند.

پزشک و بیمار در موارد زیر می توانند انجام این جراحی را در نظر داشته باشند:

• بیمار در اثر تنگی تعدادی از شریان های خون رسان به قلب، دچار درد شدید قفسه سینه شده و عضله قلب حتی در حالت استراحت یا با انجام فعالیت اندک دچار کمبود خون می شود.
• بیش از یک رگ در بدن بیمار مبتلا بوده و بطن چپ (حفره اصلی پمپاژ خون در قلب) عملکرد مناسبی ندارد.
• شریان کرونری سمت چپ قلب، دچار تنگی یا انسداد شدید شده است (این شریان بخش عمده خون رونده به بطن چپ را تامین می کند).
• در صورتی که فرد به درمان های دیگر پاسخگو نباشد. برای مثال فرد سابقه آنژیوپلاستی یا استنت گذاری ناموفق داشته و یا با وجود استنت گذاری در گذشته، شریان دوباره دچار تنگی شده است یا فرد به انسداد شریانی دچار است که با استفاده از آنژیوپلاستی قابل درمان نیست.

عوارض عمل قلب باز

در صورتی که جراحی به صورت یک فرایند اورژانسی انجام شده یا فرد به بیماری های دیگری از جمله آمفیزم، بیماری کلیوی، دیابت یا انسداد شریان های پا ابتلا داشته باشد، خطر ابتلا به عوارض بعد از عمل قلب باز بیشتر خواهد بود. اما به طور کلی خطر ابتلا به عوارض معمولا پایین بوده و به سلامت عمومی فرد قبل از جراحی بستگی دارد.

عوارض احتمالی این فرایند شامل موارد زیر هستند:

• خونریزی
• ضربان نامنظم قلب
• عفونت زخم قفسه سینه
• از دست دادن حافظه یا مشکل در شفافیت فکر (این مشکل ظرف ۶ تا ۱۲ ماه بهبود می یابد)
• مشکلات کلیوی
• سکته مغزی
• حمله قلبی (در صورتی که یک لخته خون بلافاصله پس از جراحی جدا شود، امکان بروز حمله قلبی وجود خواهد داشت)

جراحی قلب باز چگونه انجام می شود؟

امروزه این جراحی بسته به تشخیص پزشک با روش های مختلفی صورت می پذیرد که به آنها می پردازیم:

• جراحی بای پس کرونری با استفاده از پمپ

اغلب جراحی های بای پس کرونری از طریق یک برش بزرگ بر قفسه سینه انجام شده و دستگاه قلبی ریوی عملکرد پمپاژ خون در بدن را بر عهده می گیرد.

در این روش جراح از وسط سینه و در امتداد استخوان جناغ یک برش بزرگ ایجاد کرده و با باز کردن دنده ها به قلب دسترسی می یابد. سپس، با تزریق یک داروی خاص قلب از کار ایستاده و دستگاه یاد شده وظیفه پمپاژ خون را بر عهده می گیرد. جراح قسمتی از یک رگ خونی سالم را برداشته و به بالا و پایین محل انسداد پیوند می زند تا مجددا جریان خون طبیعی به قلب صورت گیرد.

• جراحی بای پس کرونری بدون استفاده از پمپ

جراح در این فرایند با استفاده از یک ابزار مخصوص قلب را در یک ناحیه خاص ثابت نگه داشته و در حین تپش آن، جراحی را انجام می دهد. این نوع جراحی به دلیل حرکت کردن قلب چالش برانگیز است.

• جراحی کم تهاجم

در این روش فرایند بای پس شریان کرونری از طریق برش های کوچکی بر روی قفسه سینه و با استفاده از ابزار های رباتیک و تصویر برداری ویدیویی انجام می شود. پس از اتمام پیوند زدن، جراح ضربان قلب را احیا، بیمار را از دستگاه قلبی ریوی جدا و قفسه سینه را با استفاده از سیم های فلزی در حالت اولیه بخیه می کند. این سیم ها پس از بهبود یافتن استخوان ها نیز در بدن باقی می مانند.

مراقبت های بعد از جراحی قلب

فرد 1 یا 2 روز در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بستری می شود. لوله تنفسی تعبیه شده در اتاق عمل تا زمان هوشیار شدن و کسب توانایی تنفس در راه هوایی بیمار باقی می ماند. بازتوانی قلبی اغلب قبل از مرخص شدن از بیمارستان شروع می شود و در صورت عدم ابتلا به عوارض، بیمار ظرف یک هفته از بیمارستان مرخص می شود. بیمار در این زمان نیز ممکن است انجام کار های روزمره یا پیاده روی های کوتاه را دشوار یابد.

پس از مرخص شدن، در صورت تجربه هر کدام از موارد زیر باید با بهترین متخصص قلب و عروق تماس گرفت:

• تب
• ضربان سریع قلب
• درد جدید یا تشدید یافته در اطراف زخم قفسه سینه
• قرمزی، خونریزی یا خروج دیگر ترشحات از زخم

میزان بهبودی بعد از جراحی قلب باز

نتیجه جراحی و پیامد های بلند مدت آن به مصرف دارو های رقیق کننده خون، کاهنده فشار خون، کاهنده کلسترول خون و مدیریت دیابت بستگی خواهند داشت.

پس از انجام جراحی، اغلب افراد احساس بهتری داشته و به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال ابتلا به علائم را تجربه نمی کنند. البته، با گذشت زمان امکان گرفتگی رگ های دیگر یا حتی شریان پیوند شده نیز وجود دارد که در آن صورت به تکرار جراحی یا انجام آنژیوپلاستی نیاز خواهد بود.

همچنین، پیروی از توصیه های پزشک درباره داشتن یک سبک زندگی سالم نیز ضرورت دارد:

• مصرف سیگار را ترک کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
• به یک وزن مناسب رسیده و آن را حفظ کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• استرس خود را مدیریت کنید.

دیگر یافته های پزشکی عمل جراحی قلب باز