اکوکاردیوگرافی چیست؟

اکوکاردیوگرافی یک آزمایش ویژه برای بررسی ساختار و عملکرد قلب است. استفاده از اکوکاردیوگرافی به عنوان یک روش تصویربرداری در دهه گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است و متخصصان قلب اکثر مطالعات اکوکاردیوگرافی را انجام می دهند. این روش از امواج صوتی برای تولید تصاویر قلب شما استفاده می‌کند. اکوکاردیوگرافی به پزشک اجازه می‌دهد تا ضربان قلب و پمپاژ خون شما را ببیند و از تصاویر اکوکاردیوگرام برای تشخیص بیماری قلبی استفاده کند.

به بیان بسیار ساده‌تر اکوکاردیوگرام یا اکوی قلب یک طرح کلی از حرکت قلب است که در طی آن از یک پروب که روی قفسه سینه قرار می‌گیرد، تصاویری از دریچه‌ها و حفره‌های قلب ارائه می‌ شود و کمک می‌کند تا عملکرد پمپاژ قلب ارزیابی گردد.

اکوکاردیوگرافی دو بعدی و سه بعدی تصویربرداری زنده (در همان لحظه) از ساختارهای قلب در طول چرخه قلبی ارائه می‌دهد.

چرا اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود؟

به دلایل مختلفی دستور انجام اکوکاردیوگرافی داده می شود. پزشک ممکن است اکوکاردیوگرافی را برای موارد زیر پیشنهاد کند:

• بررسی مشکلات دریچه‌ها یا حفره‌های قلب
• بررسی این که آیا مشکلات قلبی دلیل علائمی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه است یا خیر
• تشخیص نقایص مادرزادی قلب قبل از تولد (اکوکاردیوگرام جنین)

 

اکوکاردیوگرافی چه اطلاعاتی در اختیار ما قرار می دهد؟

تصاویر اکوکاردیوگرافی می‌توانند به شما کمک کنند اطلاعاتی در مورد موارد زیر بدست بیاورید:

• اندازه قلب؛ به عنوان مثال اگر تغییری در اندازه قلب، گشاد شدن یا ضخیم شدن وجود داشته باشد.
• لخته شدن خون در حفره‌های قلب
• مایع در کیسه اطراف قلب
• مشکلات آئورت که شریان اصلی اتصالی قلب اس
• مشکلات در عملکرد پمپاژ یا عملکرد ضربان قلب
• مشکلات در عملکرد دریچه‌های قلب
• فشار در قلب

 

انواع اکوکاردیوگرافی

• اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک

در اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک استاندارد آزمایش و مشاهده به صورت زیر انجام می ‌شود:

1. ژل بر روی دستگاه ترانسدیوسر (مبدل) پخش می شود.
2. پزشک مبدل را روی پوست بیمار قرار می‌دهد. از این طریق یک پرتو اولتراسوند از طریق قفسه سینه به سمت قلب هدایت می‌ شود.
3. مبدل، پژواک امواج صوتی را از قلب بیمار ضبط می‌کند.
4. یک کامپیوتر اکوها را به تصاویر متحرک روی مانیتور تبدیل می‌کند.

 

• اکوکاردیوگرافی ترانس مری

در صورت نیاز به تصاویر دقیق‌تر یا در صورتی که گرفتن تصویر واضح از قلب بیمار با اکوکاردیوگرام استاندارد دشوار است، اکوکاردیوگرام ترانس مری را توصیه می شود.

در این روش گلو بی حس شده و دارویی آرام­بخش به بیمار داده می شود. سپس یک لوله انعطاف‌پذیر حاوی یک مبدل به سمت پایین گلو مری هدایت می‌شود. مبدل، پژواک امواج صوتی را از قلب ضبط می‌کند، یک کامپیوتر پژواک‌ها را به تصاویر متحرک دقیق از قلب تبدیل می‌کند که پزشک می‌تواند آنها را روی مانیتور مشاهده کند.

جهت انجام اکوکاردیوگرافی ترانس مری که به طور میانگین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می کشد، به مدت ۸ ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و ننوشید.

 

• اکوکاردیوگرافی استرس

در این روش نیز از اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک قبل و بعد از ورزش یا مصرف دارو مانند دوبوتامین برای تپش قلب استفاده می‌شود. این فرایند به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد قلب را تحت استرس آزمایش کند. همچنین می‌تواند نشان دهد که آیا علائمی از نارسایی قلبی، فشار خون بالا و سایر مشکلات وجود دارد یا خیر.

اکوکاردیوگرافی استرس معمولاً حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد، اما بسته به مدت زمانی که ورزش انجام می‌شود یا مدت زمان مصرف دارو برای افزایش ضربان قلب می‌تواند متفاوت باشد.

برای اکوکاردیوگرافی استرس لازم است با آمادگی کامل به آزمایش رفت. قبل از آزمایش، پزشک می گوید که آیا نیاز به ایجاد هرگونه تغییری، مانند قطع دارو، قبل از مراجعه به آزمایش هست یا خیر.

 

• اکوکاردیوگرافی سه بعدی

یک اکوکاردیوگرافی سه بعدی از اکوکاردیوگرافی ترانس مری یا ترانس توراسیک برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از قلب استفاده می‌کند. این آزمایش شامل چندین تصویر از زوایای مختلف است و معمولا قبل از جراحی دریچه قلب و برای تشخیص مشکلات قلبی در کودکان استفاده می‌شود.

همچنین در برخی موارد ممکن است پزشک از یک ماده کنتراست مطمئن برای به دست آوردن تصویر واضح تر استفاده کند و این ماده در طول اسکن تزریق خواهد شد.

 

• اکوکاردیوگرافی بانوان

به طور کلی علائم بیماری‌های عروقی و قلبی در بانوان با آقایان تفاوت‌هایی دارد و بسیاری از مشکلات در بانوان خیلی کمتر دیده ‌می‌شود اما مشکلی که باعث آمار بالای مرگ و میر بانوان در اثر مشکلات قلبی می‌شود، عدم اطلاع آنها از نشانه‌ها و مشکلات قلبی است.

زنانی که سابقه بیماری قلبی یا فشار خون دارند یا در خانواده آنها سابقه این بیماری‌ها موجود است، حتما سلامت قلب خود را مخصوصا در دوران بارداری چک کنند. اکوکاردیوگرافی به دلیل بی‌خطر بودن برای جنین نیز مناسب است و بسیاری از مشکلات از طریق این آزمایش خیلی زود شناسایی و حل می شوند.

بهترین و بی‌خطرترین آزمایش سلامتی قلب هم اکوی قلب است. روش ‌های اکوی قلب زنان متفاوت از دیگران نیست و از همان روش ‌های ذکر شده استفاده می ‌شود.

• اکوکاردیوگرافی جنین

اکوکاردیوگرافی جنین در هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری استفاده می ‌شود. این روش مشابه روش اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه است اما پزشک مبدل را از روی شکم فرد باردار در اطراف محلی که قلب نوزاد قرار دارد، قرار می گیرد.

اکوکاردیوگرافی جنین بی خطر در نظر گرفته می‌شود زیرا از هیچ اشعه‌ای استفاده نمی‌کند.

اکوی قلب جنین به این دسته از زنان باردار توصیه می‌شود:

• زنانی که جنین آنها دارای نارسایی یا اختلال قلبی مانند تپش نامنظم قلب است.
• زنانی که خود آنها مشکلات فشار خون یا قلب دارند یا در ارث خانواده آنها این مشکلات وجود دارد.
• زنان بارداری که اعتیاد به الکل یا مواد مخدر داشته یا دارند.
• زنان بارداری که داروهای مشکل‌زا برای جنین استعمال کرده‌اند.
• زنان باردار دارای بیماری‌های خاصی مانند دیابت هستند.

در موارد دیگری نیز اکوی قلب جنین توسط پزشک یا ماما تجویز داده می شود.

 

نتایج و جواب آزمایش اکوکاردیوگرافی

هنگامی که تصاویر به دست می آید، معمولاً ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا اندازه گیری‌ها انجام شود سپس پزشک می‌تواند تصاویر را بررسی کرده و نتایج را به شما اطلاع دهد.

نتایج ممکن است درباره موارد زیر گزارش شود:

• آسیب به عضله قلب
• نقص‌های قلبی
• اندازه دهلیز قلب غیرطبیعی
• مشکلات عملکرد پمپاژ خون
• سفتی قلب
• مشکلات دریچه قلب
• لخته شدن خون در قلب
• مشکلات جریان خون به قلب در حین ورزش
• فشار در قلب

اگر پزشک شما نگران نتایج شما باشد و بیماری قلبی برای شما تشخیص داده شود، پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا یک برنامه درمانی که برای شما بهترین کار را انجام می‌دهد، در پیش گیرید.

 

کلینیک سرکار خانم دکتر مریم مهرپویا متخصص قلب و عروق و فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی به شما عزیزان می باشد. جهت دریافت خدمات درمان واریس اندام تحتانی، عمل قلب باز، آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی، اکوکاردیوگرافی، اسکن هسته ای قلب و دیگر خدمات با شماره تماس ۰۲۱۶۶۵۹۶۱۶۲ – ۰۲۱۶۶۵۹۶۱۶۱ در ارتباط باشید.