آنژیوپلاستی قلب چیست؟

رگ‌ های خونی که مسئول رساندن خون غنی از مواد مغذی و اکسیژن به اندام‌ها و بافت‌های بدن هستند، با تجمع چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد موجود در خون، باریک شده یا دچار انسداد می ‌شوند. تجمع این مواد در عروق خونی “پلاک” نامیده می ‌شود که با گذشت زمان باعث سخت شدن و باریک شدن رگ ‌های خونی شما شده و جریان خون غنی از اکسیژن محدود می کند.

باتوجه به این که تجمع این مواد در کدام ناحیه بدن رخ می‌دهد، باریک شدن یا مسدود شدن رگ‌ها و درمان نشدن آن‌ها می‌تواند باعث مشکلاتی مانند نکروز یا حمله قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ شود.

مهم است که درباره علائم غیر طبیعی که تجربه می‌کنید و همچنین گزینه‌های درمانی موجود برای خود با پزشک متخصص صحبت کنید؛ ممکن است پزشک روشی به نام آنژیوپلاستی را برای درمان پیشنهاد کند.

انواع روش‌ های آنژیوپلاستی

چندین مورد مختلف وجود دارد که در آن‌ها از آنژیوپلاستی برای رفع انسداد رگ‌های خونی استفاده می شود. ممکن است شما با نوعی از عمل آنژیوپلاستی که آنژیوپلاستی قلب نامیده می‌شود، آشنا باشید اما آنژیوپلاستی در سایر قسمت‌های بدن نیز به کار می‌رود.

• آنژیوپلاستی عروق قلبی

آنژیوپلاستی قلب، عملی است که در آن پزشک متخصص برای رفع انسداد یک یا چندین شریان تامین کننده خون عضله قلب از آنژیوپلاستی استفاده می‌کند. انسداد یک یا چندین شریان تامین کننده خون قلب، معمولاً بیماری عروق کرونری نامیده می‌شود.

• آنژیوپلاستی عروق محیطی

آنژیوپلاستی محیطی به عمل رفع انسداد عروق در اندام‌های انتهایی، یعنی بازوها و پاها گفته می‌شود. بیمارانی که به آنژیوپلاستی محیطی احتیاج دارند، ممکن است علائمی مانند درد، گرفتگی عضلات، خستگی، سوزن سوزن شدن، تغییر رنگ پوست یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها را تجربه کنند.

نحوه انجام آنژیوپلاستی عروق قلبی

آنژیوپلاستی یک عمل کم تهاجم برای رفع انسداد شریان‌ها و بازگرداندن جریان طبیعی خون به اندام‌ها یا بافت‌های خاص بدن است.

این عمل که حدودا ۱ ساعت به طول می انجامد نیازی به بیهوشی کامل ندارد و عموما با بی حسی موضعی یا بیهوشی خفیف به شکلی که بیمار در طی عمل بیدار است انجام می شود.

در عمل آنژیوپلاستی پزشک یک بالون را که مثل یک بادکنک کوچک است را بصورت موقتی در جایی که شریان عروقی دچار گرفتگی شده به مدت چند ثانیه قرار داده و آن را باد می کند تا رگ کاملا باز شود. بعد از انجام این عمل رگ باز شده و به روند طبیعی خود بازمی گردد اما اغلب نیز برای جلوگیری از انسداد مجدد از یک فنر به نام استنت استفاده می شود که در رگی که دارای انسداد است قرار داده می شود.

مزایای آنژیوپلاستی عروق قلبی

• آنژیوپلاستی در مقایسه با جراحی باز، کم تهاجم‌تر است و خطر کمتر و هزینه کمتری دارد.
• با توجه به این که این عمل به جای بی هوشی عمومی در حالت هوشیاری و با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می ‌شود، معمولاً احتیاج به بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان ندارد.
• علاوه بر این، از آن جا که در این روش جراحی هیچ برشی ایجاد نشده و با استفاده از یک سوراخ کوچک در سطح پوست انجام می ‌شود، نیازی به شکافتن بدن و بخیه نیست.
• همچنین بیمار می‌تواند مدت کوتاهی پس از انجام عمل، فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرد.

عوارض آنژیوپلاستی عروق قلبی

علی رغم اینکه آنژیوپلاستی جزء درمان های کم خطر است و روشی کم تهاجم محسوب می شود، اما به هرحال خطرهای خود را دارد که شایع ترین آن ها عبارتند از:

۱. لخته شدن خون

لخته شدن خون در محل استنت می تواند باعث گرفتگی مجدد سرخرگ شده و موجب حمله قلبی شود. برای رفع این مشکل لازم است تا به مدت طولانی (گاها مادام العمر) از داروهای رقیق کننده مثل آسپرین استفاده شود تا خطر تشکیل لخته خون در استنت به حداقل برسد.

۲. تنگی دوباره عروق

بعد از آنژیوپلاستی ممکن است که دوباره عروق تنگ شوند. به همین علت از فنر استفاده می کنند که شانس تنگی دوباره رگ را تا ۲۰ درصد کاهش می دهد. همچنین اگر از استنت هایی که دارو آزاد می کنند استفاده شود، این احتمال تا ۱۰ درصد کاهش می یابد.

۳. خونریزی

گاهی اتفاق می افتد که در جایی که کاتتر قرار گرفته کبودی ایجاد شود. این مورد گاهی تبدیل به خونریزی نیز می شود که در صورت شدید بودن باید تزریق خون انجام شود.

۴. پاره شدن رگ

در این مورد گاهی وقتی بالون درون رگ باد می شود باعث فشار به رگ شده و آن را پاره می کند. به همین علت پزشک باید همیشه در حین آنژیوپلاستی آماده باشد تا در صورت بروز چنین مشکلاتی سریعا بیمار را به اتاق عمل منتقل کند.

خطرات دیگری نیز ممکن است با احتمال بسیار ضعیف تری در عمل آنژیوپلاستی بوجود آید؛ از جمله:

• حمله قلبی
• مشکلات کلیوی
• سکته قلبی
• سکته مغزی
• عفونت در محل تزریق
• واکنش به رنگ
• آریتمی شدن قلب

باوجود داشتن عوارض فوق اما همچنان روش درمانی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی جز روش های کم خطرتر است و نسبت به عمل باز قبل اولویت بالاتری دارد. ضمن این که مراجعه به پزشک متخصص و با تجربه می تواند در کاهش و از بین بردن عوارض موثر باشد.

محدودیت‌ های آنژیوپلاستی قلب عروق قلبی

گاهی اوقات به دلیل تنگی بیش از حد یا انسداد درون رگ، نمی‌توان کاتتر مورد استفاده در آنژیوپلاستی را با موفقیت از شریان عبور داد تا بالون را باد کرده و پلاک را به دیواره شریان فشار دهد.

در صورتی که این اتفاق رخ دهد؛ ممکن است بیمار تسکین اندک علائم را تجربه کند یا هیچ گونه تسکین علائمی نداشته باشد. در چنین مواردی بیماران می‌توانند برای عمل جراحی به منظور رفع انسداد خود، اقدام کنند.

نتایج مورد انتظار از آنژیوپلاستی عروق قلبی

به طور کلی افرادی که عمل آنژیوپلاستی را انجام می‌دهند، می‌توانند ظرف ۶ ساعت پس از عمل راه بروند. اگر این عمل از طریق مچ دست انجام شده باشد، ممکن است بلند شدن و راه رفتن شما سریع‌تر اتفاق بیفتد. بهبودی پس از عمل آنژیوپلاستی بسیار کوتاه است و بیماران تقریبا ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از برداشتن کاتتر، قادر به بازگشت به خانه هستند. بهبودی کامل نیز یک هفته یا کمتر طول می‌کشد.

پس از بازگشت به خانه ممکن است در ناحیه کشاله ران، بازو یا مچ دست خود احساس درد داشته باشید که علت آن کاتتر (لوله انعطاف پذیری) است که برای انجام عمل در بدن شما گذاشته شده است. همچنین ممکن است در اطراف برش ایجاد شده و زیر آن مقداری کبودی داشته باشید.

چندین نکته مهم در مورد آنژیوپلاستی عروق قلبی

• آنژیوپلاستی، علت اصلی انسداد عروق خونی را درمان نمی‌کند. بنابراین ممکن است عروق ‌خونی مجدداً باریک شده یا دچار انسداد شوند.
• رژیم غذایی سالمی برای قلب خود داشته باشید؛ مثلا ورزش کنید، سیگار را ترک کنید (اگر سیگار می‌کشید) و استرس را کاهش دهید.
• اکثر افراد پس از انجام این عمل، همراه با داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند. این داروها از ایجاد لخته در عروق و استنت جلوگیری می‌کنند. ایجاد لخته خون در شریان می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. داروها را دقیقاً طبق دستورالعمل ارائه پزشک خود مصرف کنید و مصرف آن‌ها را بدون اجازه پزشک خود قطع نکنید.

دیگر یافته های پزشکی آنژیوپلاستی قلب